Reasons to Stay Alive: เหตุผลมากมายที่เราควรจะมีชีวิตอยู่ต่อไป
ใน Reasons to Stay Alive แมตต์บอกเล่าประสบการณ์ช่วงที่ตัวเองป่วยเป็นโรคซึมเศร้าและโรควิตกกังวล เขาเปิดเรื่องโดยพาคนอ่านย้อนกลับไปยังบ่ายวันหนึ่งเมื่อ 14 ปีก่อน แมตต์เรียกวันนั้นว่า “วันที่ผมคนเก่าตาย” เพราะเป็นวันที่ความเจ็บปวดที่เปรียบดั่ง ‘ไฟล่องหนที่ลุกไหม้บนศีรษะ’ นั้นรวดร้าวเสียจนเขาอยากจบชีวิต
แมตต์เดินไปที่หน้าผา แต่ความกลัวรั้งเขาเอาไว้
“การฆ่าตัวตายนั้นไม่ง่ายเลย เรื่องแปลกอย่างหนึ่งเกี่ยวกับโรคซึมเศร้าคือ แม้ว่าคุณจะต้องการฆ่าตัวตายมากเพียงใด ความกลัวตายก็ไม่ได้ลดน้อยลง จะต่างออกไปก็เพียงความเจ็บปวดจากการมีชีวิตอยู่ซึ่งทบทวี ดังนั้นเมื่อได้ยินว่าใครฆ่าตัวตาย ขอให้คุณรู้ว่าความตายน่ากลัวสำหรับพวกเขาเช่นกัน”
“ผมยืนตรงนั้นสักพัก รวบรวมความกล้าตาย แล้วค่อยๆ รวบรวมความกล้าที่จะมีชีวิต”
ะเมื่อเราสบตากับความตาย เมื่อนั้นเราสบตากับชีวิต ทั้งชีวิตที่เป็นมาและชีวิตที่มีสิทธิจะเป็นไป ซึ่งท้ายที่สุดแล้วอาจรวมเป็นเหตุผลของการมีชีวิตอยู่
“ผมคิดว่าชีวิตเสนอเหตุผลของการดำรงอยู่เสมอถ้าเราตั้งใจฟัง เหตุผลเหล่านั้นอาจมาจากอดีต จากคนที่เลี้ยงเรามา เพื่อน คนรัก หรือจากอนาคต นั่นคือความเป็นไปได้ที่เราจะหยุดคิดอยากตาย เช่นนั้นเองผมจึงอยู่ต่อ”
ยังมีคนอีกมากที่เข้าใจคุณ คุณไม่ใช่มนุษย์ต่างดาวผู้โดดเดี่ยวบนดาวเคราะห์ดวงนี้
คุณรู้สึกเหมือนอยู่บนดาวเคราะห์อีกดวงหนึ่ง ไม่มีใครเข้าใจสิ่งที่คุณกำลังเผชิญ แต่แท้จริงพวกเขาเข้าใจ คุณคิดว่าไม่มีใครเข้าใจเพราะแหล่งอ้างอิงเดียวคือคุณเอง เพราะ คุณ ไม่เคยรู้สึกอย่างนี้มาก่อน ความหวาดผวาจากความเปลี่ยนแปลงนั้นจึงหลอกหลอนคุณ แต่คนอื่นก็เคยเป็นอย่างนี้เหมือนกัน คุณอยู่ในดินแดนมืดมิดที่มีประชากรหลายล้านคน
ยังมีหนังสือดีๆ อีกหลายเล่มที่คุณไม่ได้อ่าน (รวมถึง Reasons to Stay Alive ด้วย)
ยังมีคนที่รักและพร้อมอยู่เคียงข้างคุณเสมอ
ยังมีโมเมนต์เล็กๆ อีกมากที่รอคุณไปสัมผัส
แมตต์มีเหตุผลของการมีชีวิตมากมายหลากหลายข้อ แต่ทั้งหมดมีจุดร่วมอยู่ข้อหนึ่ง นั่นคือพวกมันล้วนเป็นเหตุผลเล็กๆ น้อยๆ เป็นเหตุการณ์ธรรมดาๆ กิจกรรมเบสิกๆ อย่างเช่นที่แมตต์ลิสต์ออกมาในข้อ 10 ของบท ‘เหตุผลของการมีชีวิต’
“วันหนึ่งคุณจะค้นพบความสุขที่คุ้มค่ากับการทนเจ็บ คุณจะเสียน้ำตาแห่งความสุขให้วงเดอะบีชบอยส์ จะจ้องหน้าลูกสาวตัวน้อยที่ผล็อยหลับไปบนตัก จะเจอเพื่อนดีๆ จะกินอาหารอร่อยๆ ที่ยังไม่เคยกิน จะมองทิวทัศน์จากที่สูงได้โดยไม่คิดถึงการตกลงไปตาย มีหนังสือดีๆ ที่คุณยังไม่ได้อ่าน หนังที่คุณยังไม่ดูพร้อมข้าวโพดคั่วถังใหญ่พิเศษ คุณจะเต้นรำ หัวเราะ มีเซ็กซ์ ออกไปวิ่งริมแม่น้ำ มีบทสนทนาลึกซึ้งยามดึกแล้วหัวเราะจนปวดท้อง ชีวิตรอคุณอยู่ คุณอาจจะติดอยู่ที่นี่สักพัก แต่โลกไม่ได้หนีไปไหน สู้ต่อเถอะถ้าทนไหว ชีวิตคุ้มค่าเสมอ”
life always provides reasons to not die, If we listen hard enough.” ชีวิตมักมีเหตุผลที่เราจะมีชีวิตอยู่เสมอ ถ้าเราตั้งใจฟังมากพอ
ในโลกที่ความเป็นไปได้ไม่มีที่สิ้นสุด ความเป็นไปได้สำหรับความเจ็บปวดและการสูญเสีย และการพลัดพรากจากกันอย่างถาวรก็ไม่มีที่สิ้นสุดเช่นกัน ดังนั้นความกลัวจึงก่อให้เกิดจินตนาการ และในทางกลับกัน ไปเรื่อยๆ จนกระทั่งไม่มีอะไรเหลือให้ทำนอกจากจะเป็นบ้า
หากอดทนผ่านพายุนี้ไปได้ คุณจะได้พบตัวเองคนใหม่ที่เท่ไม่เบาเลยล่ะ
once the storm is over you won’t remember how you made it through, how you managed to survive. You won’t even be sure, in fact, whether the storm is really over. But one thing is certain. When you come out of the storm you won’t be the same person who walked in. That’s what this storm’s all about.”
“…และเมื่อพายุจบสิ้นลง คุณจะจำไม่ได้ว่าผ่านมันมาได้ยังไง รอดชีวิตมาได้ยังไง จริงๆ แล้วคุณไม่แน่ใจกระทั่งว่าพายุจบสิ้นลงแล้วหรือยัง แต่มีสิ่งหนึ่งที่คุณมั่นใจ เมื่อคุณออกจากพายุนั้นมาแล้ว คุณจะไม่ใช่คนเดิมคนที่เดินเข้าไปในนั้น และนั่นคือคุณค่าของพายุ” — Haruki Murakami
“ชีวิตรอคุณอยู่ คุณอาจจะติดอยู่ที่นี่สักพัก แต่โลกไม่ได้หนีไปไหน สู้ต่อเถอะถ้าทนไหว ชีวิตคุ้มค่าเสมอ”
knows well know painful life is sometimes. คนที่เคยเป็นโรคซึมเศร้า รู้ดีว่าบางครั้งชีวิตก็เจ็บปวด
WHAT DOES IT MEAN TO FEEL TRULY ALIVE? การรู้สึกมีชีวิตชีวาอย่างแท้จริงหมายความว่าอย่างไร?
“THE WORLD IS increasingly designed to depress us. Happiness isn’t very good for the economy. If we were happy with what we had, why would we need more? โลกได้รับการออกแบบมากขึ้นเพื่อให้เราหดหู่ ความสุขไม่ดีต่อเศรษฐกิจมากนัก ถ้าเราพอใจกับสิ่งที่เรามี แล้วเราจะต้องการมากกว่านี้ทำไม?
To be calm becomes a kind of revolutionary act. To be happy with your own non-upgraded existence. To be comfortable with our messy, human selves, would not be good for business.การสงบสติอารมณ์กลายเป็นการปฏิวัติอย่างหนึ่ง เพื่อมีความสุขกับการดำรงอยู่ที่ไม่ได้อัพเกรดของคุณเอง การสบายใจกับตัวตนของมนุษย์ที่ยุ่งวุ่นวายนั้นไม่ดีต่อธุรกิจ
There is no standard normal. Normal is subjective. There are seven billion versions of normal on this planet.ไม่มีมาตรฐานปกติ ปกติเป็นเรื่องส่วนตัว มีมนุษย์ธรรมดาอยู่เจ็ดพันล้านรุ่นบนโลกใบนี้
“Maybe love is just about finding the person you can be your weird self with.” บางทีความรักอาจเป็นเพียงการค้นหาคนที่คุณสามารถเป็นตัวประหลาดด้วยได้
Time heals. The bottom of the valley never provides the clearest view. The tunnel does have light at the end of it, even if we haven’t been able to see it . . . Words, just sometimes, really can set you free.’
เวลาจะเยียวยา ก้นหุบเขาไม่เคยให้ทัศนียภาพที่ชัดเจนที่สุด อุโมงค์มีแสงสว่างที่ปลายอุโมงค์ แม้ว่าเราจะมองไม่เห็นก็ตาม — — คำพูดบางครั้งอาจทำให้คุณเป็นอิสระได้จริงๆ
How to stop time: kiss.
How to travel in time: read.
How to escape time: music.
How to feel time: write.
How to release time: breathe.
― Matt Haig, Reasons to Stay Alive
- เราไม่ได้อยู่ตัวคนเดียวบนโลกใบนี้ มีคนพร้อมเข้าใจและอยู่เคียงข้างเราเสมอ
- ไม่มีอะไรจะเลวร้ายไปมากกว่านี้แล้ว พายุลูกใหญ่กำลังจะจบลง และทุกอย่างจะดีขึ้นในไม่ช้า
- ความรู้สึกที่ว่าทุกอย่างจะแย่ลง ไม่มีทางดีขึ้น ราวกับโลกกำลังจะแตกสลาย เป็นเพียงอาการของโรคที่กำลังปั่นหัวเราอยู่เท่านั้น
- ไม่มีอะไรคงอยู่ตลอดไป ความเจ็บปวดก็เช่นกัน มันจะผ่านมาและผ่านไปในที่สุด
- อย่าเลือกจบชีวิตตัวเองแม้ว่าจะเห็นแต่ความมืดมิด รออีกสักนิด เราจะพบแสงสว่างที่ปลายอุโมงค์แน่นอน
- เมื่อผ่านมาได้ เราจะพบว่าชีวิตไม่ได้ใจร้ายกับเราขนาดนั้น ชีวิตที่มีความสุขและคุ้มค่ากำลังรอเราอยู่
- โลกไม่ได้กำลังจะแตกสลาย เพียงอาจจะต้องใช้เวลาในการเยียวยาและรักษาใจสักพัก
- มีอีกหลายอย่างที่เรายังไม่ได้ทำ ไม่ว่าจะเป็นการอ่านหนังสือดีๆ การฟังเพลงเพราะๆ กินอาหารอร่อยๆ หรือการได้ออกไปพบเจอโลกและผู้คนกลุ่มใหม่ๆ
“Wherever you are, at any moment, try and find something beautiful. A face, a line out of a poem, the clouds out of a window, some graffiti, a wind farm. Beauty cleans the mind. ไม่ว่าคุณจะอยู่ที่ไหนและพยายามค้นหาสิ่งที่สวยงามทุกเวลา ใบหน้า ลายเส้นในบทกวี เมฆนอกหน้าต่าง ภาพเขียนกราฟิตี้ ฟาร์มกังหันลม ความงามทำให้จิตใจสะอาด”
อ้างอิง:
– Matt Haig (2015), Reasons to Stay Alive
ตัดแปะโดย เฉลิมชัย เอื้อวิริยะวิทย์